Recensie, geschreven door Karel Wasch, over de bundel
Geef me nu eindelijk wat ik altijd al had
De mooiste gedichten gekozen en ingeleid door Kristien Hemmerechts
Herman de Coninck
Herman de Coninck (1944-1997) is een bekende dichter. Maar ook was hij essayist en journalist. Hij werkte mee aan Humo het roemruchte blad. Er is zelfs een Herman de Coninckprijs voor poëzie, die sinds 2007 wordt uitgereikt. Hij kreeg enkele prijzen uitgereikt voor zijn werk. Zijn vrouw Kristien Hemmerechts bezorgde de voorliggende bundeling van zijn verzen. Zij is altijd kritisch geweest wanneer er werk van haar ex-man gepubliceerd werd of uitgevoerd in een toneelstuk. Dat ondervond de toneelgroep Flint nog in 2012 toen ze Klaarlichte nacht opvoerden gebaseerd op teksten van De Coninck. De dichteres vond dat ‘de tederheid en de kracht van zijn poëzie totaal niet tot zijn recht kwamen,’ in het stuk.
De Coninck werd geïnspireerd door zijn dochter Laura. Ze schreef een boek: Saudade en is beeldend kunstenares.
Een vers voor haar:
Zoals je tegen een ziek dochtertje zegt:mijn miniatuurmensje, mijn zelfgemaakt
verdrietje, en het helpt niet;
zoals je een hand op haar hete voorhoofdje
legt, zo dun als sneeuw gaat liggen
en het helpt niet:
zo helpt poëzie.
Nu
Vandaag zag ik een vrouw
afscheid nemen op de trein.
Zij ging naar een ander land,
maar ook daar zou zij van hier zijn,
achternabemind door haar man.
Zo hoop ik dat ik mijn dochter,
over vijftig jaar, een vorige eeuw
in kan beminnen, deze,
in deze zinnen.
Een klassiek gedicht van deze dichter, veel besproken. Het leven brengt ons verder, soms verder weg van elkaar vandaan. Maar in het nu,’ kan men de wens uitspreken dat het leven iets zal brengen. Een beminde verder kan brengen. Wat zal de toekomst brengen? Prachtig dat woord ‘achternabemind.’
Vingerafdrukken op het venster
Ik denk dat poëzie iets is als vingerafdrukken
op het venster, waarachter een kind dat niet kan slapen
te wachten staat op dag. Uit aarde komt nevel,
uit verdriet een soort ach. Wolken
zorgen voor vijfentwintig soorten licht.
Eigenlijk houden ze het tegen. Tegenlicht.
Het is nog te vroeg om nu te zijn. Maar de rivieren
vertrekken alvast. Ze hebben het geruis
uit de zilverfabriek van de zee gehoord.
Dochter naast me voor het raam. Van haar houden
is de gemakkelijkste manier om dit alles te onthouden.
vogels vinden in de smidse van hun geluid
uit, uit, uit.
De Poëzie wordt omcirkeld, bijna gevangen genomen in dit gedicht. Maar het ontsnapt ook weer. Want: de rivieren vertrekken alvast. Na een droom hebben we dat wel eens, dat gevoel dat we iets konden begrijpen, aanraken bijna, maar het is bij ontwaken verdwenen. En natuurlijk is de liefde weer een hulpmiddel om de zaak draaiende te houden. Herman de Coninck voert zijn teer beminde dochter weer ten tonele. Tedere poëzie van een grote zeggingskracht.
1984
Avond aan de Sûre. Tentje op verboden
terrein. Thuis had ik een nog niet lang dode
moeder, en een vrouw die mij nog moest verlaten.
Bij een gaslamp waartegen motten zich te pletter
vlogen, eindigend in een soort sigarette-
peuken, probeerde ik papier onbeschreven te laten.
Beneden lipte water zijn oevers. Boven de wouden
hield een buizerd met vijf accolades
de wind bij elkaar. Mijn moeder was weer de oude.
Haar dood had ik al een paar keer gehad,
haar leven moest ik hier nog krijgen.
En mezelf moest ik houden.
Een droevig gedicht. De moeder is gestorven en de echtgenote zal hem verlaten. Huiveringwekkend dat hij op verboden terrein kampeert.
Gaan we niet allemaal wel eens op een terrein waar we eigenlijk niet willen zijn? In ons verdriet? Mooi in de derde strofe: Beneden lipte water zijn oevers. En let op die buizerd!
De laatste strofe doet me denken aan de John Lennonzinnen: ‘Mother you had me, I never had you!’ Haar dood had ik al een paar keer gehad, haar leven moest ik hier nog krijgen. Maar hij blijft zichzelf. Prachtig!
Het zou bijna oneerbiedig zijn tegenover De Coninck om nog meer te bespreken van deze prachtige verzameling van maar liefst 231 gedichten subtiel samengesteld door zijn weduwe. Een geschenk om tot ons te nemen in een zonovergoten dag bij een glas dure witte wijn.
ISBN 9789041741066| hardcover | 246 blz. Uitgeverij Rainbow Amsterdam | 2020
© Karel Wasch, 31 mei 2020
Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER
