Poëzie-Leestafel

...

  • Vergroot lettergrootte
  • Standaard lettergrootte
  • Verklein lettergrootte
Yahya Hassan

 

 

Recensie over de bundel

Gedichten

Yahya Hassan

geschreven door Karel Wasch

 



Yahya Hassan is een immigrant uit Palestina. Hij leeft al een tijd in Denemarken. Hassan gaat, geheel in de traditie van de Franse Emile Zola, die de Dreyfuss-affaire aan de kaak stelde in 1890 in het 'J 'accuse,' te werk. In deze gedichtencyclus behandelt hij de wreedheid van zijn vader, die door zijn moeder wordt genegeerd, en de lauwheid en achterbaksheid van de Denen.
Hij groeide op een traditioneel gezin. Vermalen tussen twee culturen:

'Op school mogen we geen Arabisch spreken
thuis mogen we geen Deens spreken,'(...)

En hij begrijpt de gewoonten in dat nieuwe vaderland niet:

'Zo herinner ik me de kleuterschool
De anderen verheugden zich op de komst van de kerstman
maar ik was net zo bang voor hem
als ik was voor mijn vader.'(...)


Op een dag vlucht de moeder voor de gewelddadige vader maar ze wordt weer teruggehaald en terwijl Jahya in de huiskamer moet blijven wordt zijn moeder vastgebonden en mishandeld. Vanaf dat moment besluit ze zich aanvankelijk te schikken in haar bizarre lot en zich ook afzijdig te houden wanneer een van haar kinderen wordt geslagen.

(...)'De slaapkamerdeur ging dicht
geluid achter de deur en een glimp door het sleutelgat
moeder met een slinger om haar hals
ik rukte de deur open en hij deed zijn riem af
ik wist toch dat ik in de woonkamer moest blijven.'


Vooral de laatste zin is ronduit onthutsend. Een mishandeling, die in de ogen van de vader normaal is, bij de cultuur hoort en een zoon die dat niet snapt en medeplichtig wordt aan het weglopen van de moeder doordat hij de kamerdeur opent en het ritueel van mishandeling verstoort? Uiteindelijk loopt de moeder dan toch weg naar een adres drie huizen verderop en Yahya Hassan wordt bedreigd door vader als hij er naartoe gaat, wat hij ondanks dat toch af en toe doet. Vader haalt een nieuwe vrouw uit Tunesië.

(...) 'Plotseling moesten we zijn nieuwe vrouw halen
uit Tunesië
huurden een auto en reden naar luchthaven Kastrup
hij zei dat we haar mama moesten noemen
ze had cadeaus bij zich.' (...)


Yahya Hassan vlucht naar moeder. Daar verschijnt echter een gezinsvoogd en nadat Yahya hem de trap afgeschopt heeft, wordt hij door de Deense politie meegenomen en in een Deense inrichting geplaatst vol verschoppelingen, kinderen van junks:

(...)'Kroost van junkiemoeders
die een bevalling aankonden
maar niet het wezen
dat uit hun schoot gekropen kwam.'(...)


Hier vlucht hij weg, 13 jaar oud en wordt - wonder boven wonder - geholpen door een aardige man, die hem geld geeft, zodat hij in een trein naar een andere streek kan stappen. Maar hij zakt snel de criminaliteit in. Op een dansfeest wil een meisje niet met hem dansen en noemt hem 'theedoek.' Hij mishandelt haar en er staat de volgende dag een opsporingsbericht in de krant.
Hij wordt bij moeder vandaan gehaald waar hij naartoe is gevlucht. De groepsleiders van het kamp waaruit hij is ontsnapt, slepen hem de trap af, Hij belandt in een opvoedingsgesticht voor ontspoorde jongeren. Hij gaat hierna van het ene internaat naar het andere. Hij gaat handelen in skunk en verdient zoveel geld, dat hij reizen naar Libanon kan maken. In het gedicht Politiejacht wordt Yahya achtervolg en gearresteerd door de politie na alweer een inbraak. En in Allah is onwetendheid komt de dichter er zelfs achter dat Allah het niet merkt dat politie is geïnfiltreerd in de moskee, waar hij, ten einde raad, maar weer eens gaat bidden. Met name dit gedicht zorgde voor razende reacties uit de moslimgemeenschap in Denemarken en de doodsbedreigingen waren niet van de lucht. De Deense pers begroette de gedichten als innovatief.

(...) ' We aten in Allahs naam en altijd met de rechterhand
maar wanneer heb ik voor het laatst vijf keer per dag gebeden
nu zitten er alleen smerissen in de minaretten.'(...)


De laatste 30 bladzijden van deze bundel bestaan uit het Megadicht, dat een grote aanklacht is tegen zijn landgenoten, tegen Al Jazeera de Arabische zender, tegen zijn ouders, tegen hoofddoeken, tegen praten met een accent en hij doet dat in een soort taal van een vreemdeling, die de taal niet echt beheerst, waardoor dit felle schotschrift des te erger aankomt:

(...)'En hun zij zeggen het is erg
fuck Denemarken zij zeggen
en mij ik zeg fuck Denemarken.'(...)


Ik kan me voorstellen, dat deze bundel van maar liefst 166 bladzijden veel stof heeft doen opwaaien, maar het is een prachtig document van een ontheemde, die zijn roots kwijt is en zich terecht afvraagt wat zijn toekomst in een vreemde cultuur hem kan brengen. De bundel is een huiveringwekkende ervaring voor de onbevooroordeelde lezer! In Denemarken een bestseller!
Verplichte lectuur voor medewerkers van Jeugdzorg en alle politici.


ISBN 9789023485957  Paperback 166 pagina's Uitgeverij De Bezige Bij juni 2014
vertaald door: Lammie Post-Oostenbrink

© Karel Wasch, 14 november 2014

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER

 


Zoeken

Recensies