Recensie, geschreven door Karel Wasch, over de bundel
Een Poolse Saga
Een Poolse Liefde
gedichten van
Barney Agerbeek
Barney Agerbeek (1948) publiceerde al veel moois. Schaduw van schijn was zijn debuut, een verhalenbundel. Daarna gevolgd door de roman Njai Inem, het mooie verslag over de bijvrouw van een planter in Indië. Daarna volgden gedichtenbundels en hij werkte mee aan een vette biografie over glaskunstenaar Floris Meijdam en zat in de redactie van het roemruchte literaire blad Nynade. Nu ligt zijn gedichtenbundel Een Poolse Saga, Een Poolse Liefde voor me.
De belangstelling voor Polen is niet vreemd, want Agerbeek ontmoette zijn beeldschone bruid Ella op vakantie in Polen.
In het eerste gedeelte van de bundel heeft Agerbeek het vooral over Polen na de Tweede Wereldoorlog. We krijgen een inkijkje in de geschiedenis van Polen en daarmee samengaande observaties van de dichter.
In het tweede gedeelte van de bundel heeft de dichter het over vrouwenemancipatie, multiculturele schijnbewegingen en natuurlijk - hoe kan het ook anders - over de liefde.
Het ijzeren gordijn
Geallieerden en bondgenoten
op alle fronten, zij aan zij
Tot er moet worden gekozen
dan vallen de maskers af
Tijd om belangen af te wegen
Het schijnt dat op een vrolijke dag
in Jalta
Stalin, Churchill en Roosevelt
lachend op de foto staan
Ze trekken nieuwe grenzen
maken de kaart van Europa
De overwinnaars bepalen naar eer en geweten
dat mensen links of rechts van een muur leven
in het Sovjetrijk of het Vrije Westen
het IJzeren Gordijn, midden in een land
Na jaren van bloedige
strijd de ontknoping:
Stalin volgt Hitler op in Polen
Dromen over vrijheid en vrede
onder de pollen geschoffel
– armen rond de borst
hand voor de mond
Wat onderhuids broeit
vat een keer vlam
Een harde observatie- Agerbeek observeert precies en doeltreffend- van een getormenteerd land. Internationale grootmachten verdeelden Polen of lijfden het simpel in.
Stalin volgt Hitler op in Polen. De droom van vrijheid is nog steeds niet waarheid geworden. Protesten worden de kop ingedrukt. Het land werd een dictatuur. De trotse Polen moeten heel wat ondergaan, niet ver van onze landsgrenzen. En ook de geallieerden wisten zich eigenlijk geen raad met Polen. Maar Agerbeek denkt dat het volk op een dag deze ketens af zal schudden. Wat onderhuids broeit vat een keer vlam. Er is dus nog een sprankje hoop.
Tralies in deuren en ramen
Twee mannen in lange jassen
hoor hun hakken op tien stappen
Je zou zeggen, ze zijn zo
uit een lachfilm weggelopen
Ze noteren:
hoe laat ik de deur uitga
wat ik koop voor op mijn brood
wie naast me in de tram staat
Zelfs bij dagelijkse dingen
wik en weeg ik uitgebreid
Gedachten zijn geheim
Stoepen met slierten sneeuw
De ene dag is als de andere
krantenkoppen vertellen niks nieuws
Geruchten doen de ronde
mensen worden opgepakt
boos of met bonzend hart
Het zijn er al meer dan honderd
in de nacht of vroege ochtend
verdwenen achter strenge muren
Soldaten in de straten, geen idee
waarheen of waarom
Laarzen om de kuiten
helm op de hersenpan
De wereld ligt aan hun voeten
Voorwaarts, mars, door elke plas
Zolang zwijgen duurt
spreekt alles voor zich
Het verborgene uit zich
onuitgesproken
Alleen het alziend oog
en het luisterend oor
spreken de waarheid
Wat nadert
omcirkelt als drijfzand
kruipt langs. achterop
en pleegt verraad
Ik schuil de dagen in mijn huis
droom tralies in deuren en ramen
vloek soms binnensmonds
Angst komt met stroeve lippen
en een droge keel
Mooi hoe Agerbeek de sfeer schetst in het communistische Polen, waar hij werd geschaduwd. Hij wist zijn bruid, na het eindeloos vervullen van formaliteiten uit dat land te halen, te bevrijden. Maar haar familie bleef achter. Mannen volgen hem, noteren alles wat hij doet. Hij droomt tralies in deuren en ramen. Niet verwonderlijk in zo’n afgeknepen, achterdochtige sfeer. Gelukkig lukte het hem, zijn bruid naar het Westen te krijgen. En ze leefden nog lang en gelukkig.
Jij en de jaren
Ik hou van je ogen
Als ik naar je kijk
zie ik wat
we hebben meegemaakt
Jij en de jaren
zijn als het ware
een stroom van vroeger naar nu
en in de tijd terug
Een vers uit het tweede deel van de bundel. Een liefdesgedicht. Met zachte stem bezingt de dichter de liefde, die de tand des tijds doorstaat. Het neemt toe en maakt het leven rozig en vol.
Een fraaie bundel van Agerbeek mooi vormgegeven door Jan van Waarden en fraai uitgegeven bij In de Knipscheer. Agerbeek heeft zijn plaats verdiend onder de betere dichter van ons kleine land. Ik zie uit naar zijn nieuwe bundel!
ISBN 9789062657650| Soft cover| 106 blz.| Uitgeverij In de Knipscheer| juni 2021
© Karel Wasch, juni 2021
Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER
