Vroege vogels
Ik dicht graag ’s nachts. Maar nu is het al laat en
ik word te duf voor rijm en metafoor.
Een schrille toon, dan breekt het schallend door:
het zangkoortje van ijdele castraten.
Een merel zingt een melodietje voor,
een tweede bootst het na zonder hiaten
en componeert tot slot zijn eigen maten.
Arpeggio’s, trillers: wat een kletsmajoor.
Een dwarsfluitist ’s nachts zou men koppensnellen
maar voor de vogels hangt men pindaslingers
en luistert dwepend naar hun decibellen.
Waarom toch? Als ik de tv aanzet
en een artiest fluit net zo op zijn vingers,
dan zap ik haastig naar een ander net.
Patty Scholten
Uit: Ongekuste kikkers
uitgeverij Atlas 1997
De poetsvis
Een natte vlam, een vonk, geel-blauw gekleurd:
De vis met tomeloze schoonmaakdwang.
Alles moet schoon. Het is er een gedrang
van grote vissen wachtend op hun beurt.
Zelfs voor een haai of rog is hij niet bang.
Hij is dompteur en zwemt hun bek in, speurt
naar etensresten, al wat hen besmeurt.
In trance keert het beest hem de andere wang.
Ik ben zo’n poetsvis. Ieder nieuw gedicht
waarin ik steeds mijn innerlijke stem toon,
wordt eindeloos gepoetst en doorgelicht.
Ik zwem langs het gedicht en neem een hapje,
spuug het weer uit; verkeerde klank of klemtoon.
Ik ben geen snelle dichter dus, dat snap je.
Patty Scholten
Uit: Een tuil zeeanemonen.
Uitgeverij Atlas, 2000
Het pad
Verliefdheid is: het vreemde pad betreden
waarbij geen richting staat. Wel paddestoelen
die waarschuwen voor drijfzand, modderpoelen.
Fata morgana's dienen strikt gemeden.
Je draagt een rugzak van het merk 'Verleden',
die zich bij elke stijging zwaar doet voelen.
Een helder beekje om bij af te koelen.
Straks komt een uitspanning: 'De Hof van Eden'.
Het pad geurt naar jasmijn en oleander.
Alleen heb ik de goede bril niet op
(deze is rozekleurig voor de fop).
Maar je loopt niet alleen. Er is een ander,
net zo begoocheld en verdwaasd als jij.
Het pad verbreedt zich: je loopt zij aan zij.
Patty Scholten
Uit: De Tweede Ronde jg. 25 (2004)
3 (herfst), p. 73
Flos Susannae*
De mooiste vlinder is de orchidee.
En deze vlinder, in de vlucht gevangen,
voorgoed aan blad en stengel opgehangen,
is hagelwit; de vleugels van een fee.
Of beter nog, een witte negligé,
wijd golvend en de rand omzoomd met lange
frivole franje, teken van verlangen
naar wild en nachtelijk plezier voor twee.
Aleen de bijen komen snoepen, overdag.
En Rumphius maakt, voor zijn Kruiden-boeken
van haar bedeesde schoonheid een verslag.
Zijn pas gestorven vrouw was ooit de vinder
en wees hem deze bloem bij 't planten zoeken.
Hij noemt de bloem Susanna, naar zijn vlinder.
*Pecteilis susannae
Patty Scholten
uit: Een tuil zeeanemonen,
Atlas, Amsterdam 2000
Dooie mus
Een mus is niets, een bolletje van veren.
Een mussenbeetje lef, een scharrelaar.
Een fluitje aan de voorkant en een paar
futiele vlerkjes om te manoeuvreren.
Een vlegel om op kruimels te trakteren
en zeker geen recordverbeteraar
Een hagellading lood is even zwaar.
Maar wie zou ooit zo'n beestje liquideren?
Hij heeft zijn toekomst roekeloos vergooid
en even met wat domino's gestrooid.
Was ik zo'n stenenbouwer, ik vergaf je.
Aan 't schieten van de mus wijd ik geen woord.
Wel aan zijn wereldwijd postuum record:
ruim twintigduizend stenen op één grafje.
Patty Scholten
Dit gedicht is geschreven naar aanleiding van
het doodschieten van een mus bij een poging
het wereldrecord vallende dominostenen
te verbreken in 2005.
Picknick met bavianen
Dit is hun picknickplek. Wij zijn met velen
maar zij met meer. Onze chauffeur, de kok en
de reisleidster zwaaien verwoed met stokken.
Allengs stokt elke hap in onze kelen.
Een baviaan belaagt me onverschrokken,
maar ik wil toch mijn brood niet met hem delen.
Dat wil hij ook niet; liever alles stelen.
De evolutie wordt opnieuw voltrokken.
Dit keer verliest de mens. Ik zit te dromen
over mezelf als aap, behaard en sterk
zie witte, slome wezens nader komen.
Het is zo spannend dat ik te laat merk
hoe ’n baviaan mijn brood pikt. In de bomen
toont hij trots met een knalrood achterwerk.
Patty Scholten
Uit: Looiedetten
uitgeverij Atlas 2006
|
Octopus
O geitenogige zuignappeling,
ontsnappeling uit eigen slangenkuil,
Ganesha met een papegaaienmuil,
driehartenheer, groenbloedig schoonzwemding,
Vandaag speel je bedeesd verstoppeling,
want in je stenen bed houd je je schuil,
verschiet van kleur als een reclamezuil.
Ik zie je, dieprood van ontreddering.
Ik trek me terug en straal gedachten over:
dag Quasimodo, ik ben Votre Dame.
Ik speel de visvrouw, jij de krabbenrover.
Doen we een spel waarin jij echt uitblinkt?
Kom dan tevoorschijn, dit win je met name:
wij beiden zijn de kliederaars met inkt.
Patty Scholten
uit: Looiedetten
uitgeverij Atlas, 2006
Oude dames Ruim voor de bus vertrekt zie ik ze naderen. Ze lopen zo behoedzaam in de pas. Hun schoenen passen altijd bij hun tas, gezonde kousen steunen oude aderen. Een fleurig sjaaltje siert hun saaie jas,
een beetje lipstick tegen het ontbladeren
en zilverwitte krulletjes omkaderen
't gezicht dat vroeger mooi of lelijk was Dit is mijn voorland, zo zal ik verwelken.
Ik maak een praatje met ze over 't weer
en ruik een vleug parfum van aronskelken. De bus vertrekt. Ze zingen zacht een lied:
sirenen met een lofzang op weleer.
Ze wenken naar me. Maar ik wil nog niet. Patty Scholten
Uit: ongekuste kikkers
Atlas Amsterdam 1997
De wetenschapper
Wat drijft de onderzoeker meer dan eer?
Nieuwsgierigheid, het houvast van het weten
wat denkt een vis, hoe zwermen de planeten
Hij dwaalt, verdwaalt en vindt en zoekt naar meer.
Meten is weten. Wie verzon die leer?
Hij meet en meet en raakt nooit uitgemeten.
De meetlat breekt, door houtworm aangevreten,
de bliksem slaat zijn weerballonnen neer.
Hij wordt een dwaas die staart in het kristal
of in 't heelal met grote telescopen.
Hij roert de oersoep maar hij vindt geen bal.
Een kleuter demonteert zijn harlekijn,
op Ambon zal hij later slakken slopen.
Rumph noemt zich Rumphius en schrijft Latijn.
Patty Scholten
Uit: Een tuil zeeanemonen.
Uitgeverij Atlas, 2000
Sneeuwbui Het nieuwe jaar begint met zachte vlokken die zachtjes dalen en onwillig landen. Het aarden wordt hun dooi, of ze zich branden aan warme aardkorst, hete huizenblokken. De aarde drinkt de sneeuw met grote slokken
en raakt verkild tot in haar ingewanden.
De vlokken winnen door hun massa. Wanden
van groen worden van spikkelwit doortrokken. De grondverf dekt. Dimensies dijen uit.
En kijk, daar is de kerstkaart, rijstepap.
Een hond danst lachend - met een wolvensnuit
door zindelijk wit Hollands poollandschap. Een Alptraum van één dag. De witte bruid
lost zachtjes schreiend op in grijze drab. Patty Scholten
Uit: ongekuste kikkers
Atlas Amsterdam 1997
De dood
voor James Brockway
De lompe gast zal jou niet overslaan. Nooit belt hij op en vraagt: 'Kom ik gelegen?' Hij komt te vroeg, te laat, zijn zeis stoot tegen je lamp of vaas. Hij laat zijn koffie staan. Beloftes worden niet door hem gedaan
en hij zal nooit die knekelvoeten vegen.
Hij wil niet schaken. Er wordt stuurs gezwegen
tot hij je vraagt om met hem mee te gaan. Dat was het dan. Je bent opeens zo moe.
Hij zegt: Je wist toch dat ik ooit zou komen.
Die lamp, die vaas, die doen er niet meer toe. Kijk niet zo bang. Het sterven doet geen pijn.
Het zal een slapen, slapen zonder dromen,
het zal een slapen zonder weerga zijn.
Patty Scholten
uit: Slapen zonder weerga,
Atlas Amsterdam 2002
De octopus Hier woont een filosoof met geitenogen en bleke, uitgezakte pukkelwangen. Medusahoofd vol gruwelijke slangen, onrustig golvend of juist vastgezogen. Maar alle zeemansmythes zijn gelogen.
Dit dier zal nooit de Nautilus omhangen.
Alleen de krab versteent, die wordt gevangen.
Het weke dier krimpt om zijn onvermogen om meer dan kliederaar met inkt te zijn.
Hij bloost om zijn gebrek aan ruggengraat
en maakt zich in zijn nest van stenen klein. Dan schept hij moed. Met een onhoorbaar schokje
ontplopt hij elke nap en stijgt kordaat
tot boze ballerina in een rokje. Patty Scholten
uit: Looiedetten
uitgeverij Atlas, 2006
|
